12- تصویر ذهنی را خودتان بسازید.
* در این روش، حتی مفاهیم را بدون دیدن آنها می توان آموخت. مثلا اگر
بخواهیم برای یادگیری لغات زبان خارجی از این روش استفاده کنیم، می توانیم
بدون دیدن، آنها را یاد بگیریم( نکته جالب این که دانشمندان اسکاتلندی
معتقدند هر لغت دارای طعم بخصوصی است و فکر کردن به لغت بدون دیدن آن حس
چشایی را تحریک می کند!)
پاسخ به چند سوال
* آیا می توان برای تمام مفاهیم(حتی مفاهیم فیزیک ، شیمی و ریاضی ) هم
تصویر ساخت؟ به عبارت دیگر آیا تمام مفاهیم تصویر دارند؟ و آیا تمام افراد
می توانند تصویر ذهنی بسازند؟
پاسخ این است که ما در لحظه لحظه عمر در حال تفکر ( تصویرسازی ) هستیم. این
تفکر و تصویرسازی، یا در ارتباط با رویدادهای زمان حال است و یا آینده و
گذشته. حتی در خواب هم این فعالیت یک لحظه متوقف نمی شود. اگر باور ندارید،
سعی کنید چند لحظه به هیچ جیز فکر نکنید .آیا این امر شدنی است؟
گفتیم که ذهن ما دائما در حال تصویر سازی است. تصاویر مربوط به زمان گذشته
موجب حزن و اندوه ، و تصاویر مربوط به آینده موجب خوف و ترس می شوند. تصویر
سازی ذهنی مهارتی است که ما را از حزن و اندوه گذشته و ترس و خوف آینده
رها می کند زیرا در جریان تصویر سازی ، ما در زمان حال قرار می گیریم. پس
نه تنها همه چیز دارای تصویر است بلکه ذهن ما در هر لحظه میلیونها تصویر می
سازد ولی این فعالیت چنان برق آسا صورت می گیرد که ما معمولا متوجه این
فرایند نمی شویم.
البته بین تصویر سازی ذهن که تا حد زیادی غیر ارادی است، و تصویرسازی ذهنی
که هدف دار و آگاهانه صورت می گیرد و کاملا ارادی است ، تفاوتهای فراوانی
هست.
شاید بتوان گفت مهمترین این تفاوتها این است که : ذهن در هر ثانیه از
میلیونها چیزی که در پیرامون ما وجود دارد، اسکن میگیرد و بلافاصله به
چیزهای دیگر می پردازد زیرا فرکانسهای مغزی ما در حالت عادی بسیار سریع
است. به همین دلیل است که اصولا ذهن خیلی زود به موقعیتهای جدید عادت می
کند و همین باعث می شود که ما وجود بسیاری از چیزها را ندیده می گیریم.
یعنی گاهی به چیزی نگاه می کنیم ولی آن را نمی بینیم!
پس در این که تمام پدیده ها تصویر داند و ذهن ما مرتبا در حال تصویر سازی
است و تمام افراد قادر به تصویرسازی هستند ، تردیدی وجود ندارد. ولی این
توانایی بالقوه است که با تمرین، می توان آن را به فعلیت رسانید. برای
رسیدن به چنین هدفی می توان فعالیتهایی از این قبیل انجام داد:
1- قیافه دار کردن اعداد فارسی از 0 تا 100 ( یعنی معادل سازی اعداد و
حروف الفبای فارسی) مثال : عدد 3 معادل حرف (س) است. س = 3 بنابر این ،
عدد 33 معادل کلمه ( سس) خواهد بود.
حالا فرض کنید می خواهید نام سوره های قران کریم را به ترتیب شماره حفظ کنید. نام سوره 33 ، احزاب است. گفتیم
س = 3 و بنابراین عدد 33 مساوی کلمه سس خواهد بود( مرحله اول )
مرحله دوم: ( بین کلمه احزاب که سوره 33 است و سس ارتباط برقرار کنید.مثلا
می توانید تصور کنید که احزاب مختلف روبروی هم صف آرایی کرده و به طرف
یکدیگر سس پرتاب می کنند. )تمام اصولی را که قبلا برای تصویر ذهنی بیان شد،
بکار بگیرید و تصویر را چند ثانیه با چشم ذهن ببینید.
2- استفاده از لغات زبان انگلیسی و یا هر زبان دیگری . البته در این مرحله
یادگیری لغات زبان، هدف نیست ، بلکه از لغات به عنوان ابزار استفاده می
شود.(ایرادی که برخی به این روش وارد می کنند این است که موجب غلط آموزی در
تلفظ لغات می شود. در پاسخ باید گفت ، اگر قرار باشد از این روش برای
آموزش لغات استفاده کنیم، قبل از هر چیز باید قوانین تلفظ و طرز تلفظ صحیح
لغت آموزش داده شود. از این گذشته ، شما کدام روش آموزشی را می شناسید که
طی آن همه فراگیران تلفظ کاملا صحیح تمام لغات را فرا می گیرند؟ علاوه بر
این، در مکالمه زبان خارجی ، تلفظ درست در درجه اول اهمیت نیست. آیا منطقی
است که بخاطر چنین احتمالی از این روش صرفنظر کنیم؟)
تصویر ذهنی دو نوع است : تصویر درونی (internal imagery ) و تصویر بیرونی (external imagery )
برای اینکه به تفاوت این دو پی ببرید، یک بار دیگر به تصویر سازی کلمه
(bud ) عنایت فرمایید. سعی کنید این تصویر را مجددا در ذهن بسازید. حالا
به این سوال پاسخ دهید: در هر مرحله چه چیزی می دیدید ؟ مثلا وقتی تماس
غنچه ها را روی گونه خود احساس می کردید، آیا گونه و صورت خود را هم می
دیدید؟ مسلما خیر. توجه شما فقط به رایحه و رنگ و شکل و تعداد غنچه ها
معطوف شده بود ولی خودتان را نمی دیدید. در واقع در هر نوع فعالیتی که در
این زمینه انجام می دهید، وضع به همین منوال است . البته احتمال دارد در
بعضی از موارد، فقط بعضی از اندامهای خود را در حال انجام یک فعالیت
ببینید. این همان تصویر سازی درونی است. گرچه این نوع تصویر سازی در
یادگیری موثر است ولی تاثیر تصویر سازی بیرونی به مراتب بیشتر است .
تصویر سازی بیرونی یعنی اینکه از خودتان خارج شوید و درست همانطور که شخص
دیگری را در ذهن به وضوح می بینید، از یک فاصله، به خودتان نگاه کنید.
درست مثل اینکه به تماشای فیلم خودتان نشسته باشید.
پس زمینه (background)
نکته بسیار مهمی که باید به آن توجه فرمایید ، مساله پس زمینه تصویر است.
اگر یک نقاش، زیباترین تصویر را خلق کند اما این تصویر در خلا باشد و یا
نقصی داشته باشد، به دل نخواهد نشست . مثلا تصویری از یک گل که در گلدان
باشد، قابل قبول تر است از تصویر گلی که در یک فضای خالی قرار گرفته باشد. و
تصویر گلی که داخل گلدان روی میز قرار گرفته باشد زیبا تر و مقبول تر است
از تصویری که داخل گلدان در فضای خالی باشد. تصویر ذهنی هم به همین صورت
است . در مثال کلمه غنچه (bud )، اگر شما فقط چند غنچه را در ذهن بیافرینید
ولی دارای هیچ حاشیه و زمینه واقعی نباشد، در این صورت امکان یاد آوری لغت
و یادگیری مطلب زیاد نخواهد بود. کاری که شما باید بکنید این است که یک
تصویر کاملا واقعی در ذهن بسازید. تصور کنید که اگر قرار بود همان غنچه ها
را در عالم واقع ببینید، این دیدن چگونه اتفاق می افتاد . چنین غنچه ای را
باید بر درخت گلی ببینید که در داخل پارک یا باغی روییده و در اطراف آن
گیاهان دیگر و بلبلان آواز خوان و پروانه و....
* در جایی اشاره کردیم که تصویر ذهنی نباید واقعی باشد. این نکته درستی است
و با آنچه حالا می گوییم( یعنی تصویر باید درست مانند تصاویر عالم واقع
باشد) تناقض ندارد . مهم این است که ویژگی های بسیار زیاد دیگری را به این
تصویر ذهنی که منطبق بر واقعیت است ،بیافزایید. می دانیم که در عالم واقع،
هر غنچه ای شکل و رنگ و رایحه ثابتی دارد، ولی در تصویر ذهنی،شما می
توانید غنچه را تا بی نهایت بزرگ کنید، میلیونها عطر و رنگ به آن
بیافزایید، آن را به شکل یک آپارتمان شیک بر فراز ابرها تصور کنید و خودتان
در آن ساکن شوید. می توانید تصور کنید که هر بار که ( باد bud= ) می وزد ،
غنچه به شکل دیگری جلوه می کند و رایحه مشام نوازتری از آن برمی خیزد. می
توانید تصور کنید که باد از فاصله خیلی دور، غنچه بسیار ریزی را به سمت شما
حرکت می دهد و هر چه به شما نزدیکتر می شود ، بزرگ و بزرگتر می شود وگلبرگ
ها یکی پس از دیگری به رنگها و عطرهای گونا گون جلوه گر می شوند .
در تمام این فعالیتها، از خودتان خارج شوید و خودتان را از دور بنگرید.( تصویرسازی بیرونی )
*برای اینکه به قدرت انرژی اندیشه پی ببرید، به این نکته توجه کنید که نور
خورشید با اینکه با سرعت غیر قابل تصور حرکت می کند ،ولی حدود هشت دقیقه یا
بیشتر طول می کشد تا به زمین برسد . حالا شما تصور کنید در خورشید هستید و
می خواهید به زمین سفر کنید. در کمتر از یک ثانیه این سفر انجام می شود.
اگر اراده کنید به تمام کهکشانها هم پر بکشید، این پرواز و جابجایی هم در
همان یک ثانیه روی خواهد داد.
اصل تداوم: آخرین نکته در مورد تصویر سازی ذهنی این است که ساختن تصویر
ذهنی مانند بدن است و تداوم آن مانند اسکلت. همچنانکه بدن را اسکلت بر پا
می دارد، تصویر ذهنی را هم تداوم و واقعی پنداشتن به نتیجه می رساند.
بیایید همه با هم این مهارت را فرا بگیریم و سعی کنیم به این سوال پاسخ بدهیم که : تا چه میزان می توان از این مهارت برای یادگیری استفاده کرد؟
کلمه : کار پر زحمت ، بیگاریتلفظ این کلمه
مانند عبارت (در آجری) است. تصور کنید شما یک آپارتمان شیک و مجلل دارید
ولی این آپارتمان بدون در است . شما مجبور هستید برای باز و بسته کردن در
آجرها را یکی یکی روی هم بچینید تا در باز یا بسته شود. و این کار هر روز
شما است. تصور کنید هر بار چقدر باید انرژی و وقت صرف کنید!
کارپرزحمت ، بیگاری = Drudgery
نکته : اگر بتوانید خودتان برای لغات تصویر بسازید هرگز معنی لغت را
فراموش نخواهید کرد زیرا در این روش مطلب به سرعت به حافظه بلند مدت منتقل
می شود.
برای این که در این روش تبحر پیدا کنید و خودتان بتوانید با لغات تصویر بسازید ، این اصول را رعایت کنید:
1- خودتان در تصویر ذهنی حضور داشته باشید.
2- تصویر خنده دار و مسخره باشد.
3- تصویر غیر طبیعی باشد.
4- تصویر حرکت داشته باشد.
5- از رنگهای غیر طبیعی استفاده کنید(مثلا : خون آبی راه راه – خورشید سبز – برف سیاه...)
6- از اصل جابجایی استفاده کنید(مثلا: غذاخوردن با مداد به جای قاشق ) (این تکنیک برای اسامی معنی بسیار خوب است.)
7- در ساختن تصویر مبالغه کنید.(خیلی زیاد – خیلی بزرگ...)
8- تصویر ذهنی را با چشم ذهن واضح و فقط برای چند ثانیه ببینید.
9- برای یک مفهوم فقط از یک تصویر استفاده کنید ( تصویر را عوض نکنید )
10- پشت سر هم تصویر نسازید.(بین هر دو تصویر کمی تامل کنید.)
11- ابتدا با کلماتی تصویر بسازید که قابل تجسم است (مانند: درخت – ماه...) و سپس با کلماتی مانند درد، عقل...
12- تصویر ذهنی را خودتان بسازید.
به خطر انداختن = Jeopardize
تلفظ این کلمه مثل( جیب پرداز ) است.جیب پرداز مانند خود پرداز
بانک ملی قرار است از خودپردازهای انسانی استفاده کند. یعنی بجای دستگاههای
خود پرداز افرادی را استخدام می کند تا جلو بانک بایستند و از جیب خود به
مشتریان بانک پول پرداخت کنند. پس وظیفه این کارمندان به خطر انداختن خود
است. حالا شما تصور کنید در چنین پستی استخدام شده اید. هر لحظه باید خود
را به خطر بیاندازید زیرا هیچ وسیله دفاعی یا امنیتی ندارید و هر آن ممکن
است کسی (جیب پرداز ) شما را بزند!
لیستی که ملاحظه می فرمایید شامل تعدادی از لغت انگلیسی است. تلفظ این لغات دقیقا مثل تلفظ لغات فارسی است.
مثال : carکه در انگلیسی به معنی اتومبیل است (کار) تلفظ می شود. اگر بین (
car) و( کار) ،ارتباط خنده دار ایجاد کنیم هم یک لطیفه ساخته ایم و هم لغت
یاد می گیریم. ما، این ارتباط را برای بعضی از این لغات ساخته ایم. فقط
کافیست شما یک تصویر از این ارتباط در ذهنتان بسازید تا معنی آنرا در
کمترین زمان ممکن یاد بگیرید. این فعالیت هم فال است و هم تماشا! زیرا
علاوه بر تفریح و سرگرمی ، لغت هم یاد می گیرید.(ساختن تصویرذهنی دارای
مشخصات خاصی است که در هنگام ارایه بعضی از لغات، این مشخصات را بیان
خواهیم کرد.)
غنچه bud مکر و حیله ruse
هلو peach وزوزکردن(زنگ زدن) buzz
قطب pole التماس کردن cadge
صدای گوسفند bleat زنگ زدن(فلز) rust
عسل honey نخ نما(لباس کهنه) shabby
ظهر noon
قبرستان cemetery
جوراب sock
پنجه(حیوان) paw
صحبت کردن talk گل mud
غمگین sad بی ادب rude
بره lamb گناه sin
بیکار- رایگان free کمک aid
احساس کردن feel گنگ،لال dumb
لوبیا bean بزرگ،جادار roomy
غرور pride شنزار dune
یونان Greece شرق east
کرایه fare
وقتی باد می وزد ، غنچه ها به سمت شما می آیند.
قانون: خودتان در تصویر حضور داشته باشید.
یک هلو که به شکل پیچ است در دست گرفته اید و می خواهید با آچار آن را باز کنید و بخورید.
قانون: برای ساختن تصویر ذهنی از تمام حواس خود (مثلا در این تصویر از حس لامسه ) کمک بگیرید.
(واقعا هلویی را که به شکل پیچ است در دست خود احساس کنید.)
روی یک پل که از قطب شمال به قطب جنوب کشیده شده دارید حرکت می کنید.
قانون: تصویر ذهنی باید غیر طبیعی و جذاب باشد.
یک گوسفند به آژانس مسافرتی مراجعه کرده و با بع بع کردن به مسئول فروش بلیطمی فهماند که می خواهد بلیط بخرد!
قانون: تصویر ذهنی باید حرکت داشته باشد.
( گوسفند را تصور کنید که در صف آهسته آهسته حرکت می کند و به گیشه فروش بلیط نزدیک می شود.)
پدری دخترش را صدا میزند: هانی! هانی! عسل بده بابا!
قانون: استفاده از رنگهای غیر واقعی . مثلا در این تصویر رنگ هانی زرد مایل
به قرمز و رنگ عسل آبی راه راه است و مزه عسل هم خیلی ترش است.
شما دارید کار می کنید. بعد از مدتی احساس خستگی می کنید. بلافاصله می گویید: نون! ناگهانظهر می شود و دست از کار می کشید.
قانون: استفاده از اصل ( بجای ) : بجای اینکه بگویید : ظهر، می گویید: نون!
بجای جوراب، ساک پوشیده اید.
قانون : استفاده از (اصل بجای)
شما در داخل یک تاکستان دارید قدم می زنید. ناگهان درخت تاک شروع می کند با شما صحبت کردن!
قانون: انیمیشن. (درخت تاک را به صحبت کردن وادار کنید!)
شما روبروی یک سد بسیار بسیار بزرگ و پهناور ایستاده اید. این سد غمگین است
و دارد اشک می ریزد. شما هم دارید اشکهایش را پاک می کنید و سعی دارید
حالت غمگین بودن را از چهره سد بزدایید.
قانون : تصویر ذهنی باید مبالغه آمیز باشد.(خیلی خیلی بزرگ- خیلی خیلی زیاد...)
تصویری از یک بره با پشمهای سفید و سیاه و آبی و زرشکی که نهارش را خورده و هم اکنون درحال لم دادن به پشتی است!
هر زمان که بیکار می شوید به آرایشگاه مراجعه می کنید و بطور رایگان موهایتان را فری می کنید.
احساس می کنید دست در دست یک فیل در کنار ساحل دریا قدم می زنید و از این نوعاحساس کردن لذت می برید.
بجای مستر بین ، یک لوبیا دارد نقش بازی می کند .
قانون : تصویر ذهنی را عوض نکنید.
اگر نتوانستید به هر دلیل تصویر را کاملا با چشم ذهن ببینید، دوباره همان تصویر را بسازید نه یک تصویر جدید.
اتومبیل پراید شما بدلیل غرور بیش از حد نقص فنی پیدا کرده. بنابراین از
آن پیاده شده، بر غرور خود که به شکل یک وسیله نقلیه عجیب و غریب است سوار
شده اید و اتومبیل پراید را یدک می کشید.
قانون : تصویر ذهنی را با چشم ذهن بطور واضح و شفاف ببینید ولی زیاد آن را در ذهن نگه ندارید.
برای تهیه گریس باید به یونان بروید.
توی هواپیما نشسته اید. بعد از اینکه هواپیما پرواز کرد، خلبان اعلام می کند: مسافران گرامی
کرایه خود را آماده کنید.البته اگر موهایتان را فر بزنید، لازم نیست کرایه پرداخت کنید.و شما فورا شروع می کنید به فر زدن موهایتان.
مشعل، چراغ قوه torch =
Torch بر وزن ترش : وقتی می گویید " ترش " ناگهان بزاقتان مشعل و چراغ قوه ترشح می کند.
منظره view =
view بر وزن : v u و یا : we you : پشت پنجره اتاقتان ایستاده اید. روبروی
شما هیچ منظره ای نیست. ناگهان میلیونها v و u با رنگها و اندازه های
مختلف ظاهر می شوند و در فضای روبروی پنجره بالا و پایین می روند.
تقلب کردن cheat =
شما روی پارچه " چیت " تقلب نوشته اید و سر جلسه امتحان با خیال راحت مشغول
تقلب کردن هستید. کسی هم مزاحمتان نمی شود زیرا اگر پارچه "چیت" همراه
داشته باشید از نظر قانونی هیچ منعی برای تقلب کردن نخواهید داشت.
غم - اندوه grief =
تلفظ این کلمه " گریف " می باشد. در لهجه مشهدی کسی که غم و اندوه داشته
باشد اگر علت را از او سوال کنید خواهد گفت : فلانی حال مورو گرفت ( فلانی
حال منو گرفت!)
قطب Pole =
از قطب شمال به قطب جنوب هزاران " پل " زده اند. صدها پل برای وسایط نقلیه و
صدها پل برای عابرین پیاده . و تمام کشورها از این پلها برای عبور و مرور
استفاده می کنند.